401
กรีกโบราณวันนี้ขอเสนอคำว่า απορία คำนี้แปลว่า 'ไม่มีทางไป' (?) หรือ 'ปริศนาที่ไม่มีคำตอบ'
งานเพลโตเป็นบทสนทนาถามตอบ (διάλογος) แต่ละดิอาโลกอสก็จะมีหัวข้อ (เช่น ความรัก) แล้วก็มีตัวละครแสดงความเห็นในแง่มุมต่างๆ
หลายๆ บทก็ลงท้ายด้วยอะพอเรีย (=ไม่มีคำตอบ) เชิญไปคิดต่อเอง twitter.com/misperaki/stat…
402
เคยถามทุกคนว่างานศิลปะที่ชอบมากที่สุดคืออะไร — สำหรับข้อย Φαίδων นี่ต้องติดท็อปห้าแน่ๆ! ว่าด้วยความตายและวิญญาณนิรันดร์
บางทีก็อยากเอาเพลโตมานั่งอ่านกับทุกคน มาเล่นถามตอบ อยากให้ทุกคนได้เห็นว่ามันงดงามขนาดไหน TvT แต่ไม่มีความสามารถพอ เอามาเล่าแต่ตรงดราม่าๆ ได้มั้ย //โดนตี 555555 twitter.com/misperaki/stat…
403
ทุกคนๆ วันก่อนเราเห็นข่าวว่าออกซ์ฟอร์ดเจอวัคซีนโคโรนาไวรัสแล้วใช่มั้ยคะ วันนี้ตอน 19.30 เวลาไทย สมาคมออกซ์ฟอร์ดไทย เค้าจะจัดเว็บบินาร์เป็นภาษาไทยเกี่ยวกับวัคซีนล่ะ!
สแกนคิวอาร์โค้ดหรือดูบนเฟสบุ๊คของ Oxford Thai Foundation ก็ได้ค่ะ ใครสนใจอยากติดตามก็เชิญได้นะคะ! twitter.com/WillPPK/status…
404
กรีกโบราณวันนี้: ถ้าเราถามซูส (?) ว่า 'ทำไมชีวิตยากจัง' ซูสตัวจริงเสียงจริง (ในอกาเมมนอนของอีสคีลัส) ก็จะตอบแบบซูสๆ ว่า
πάθει μάθος → (ประมาณว่า) 'เราย่อมเรียนรู้ผ่านการทนทรมาน'
ปาเทมาทอสนี่ถือเป็นกฏเหล็กของซูสและหัวใจของโศกนาฏกรรมกรีกเลยนะ! (pathei รากเดียวกับ pathos ล่ะ) twitter.com/misperaki/stat…
405
ส่วนกรีกโบราณนี่คือเรียนไว้อัญเชิญเทพเจ้าอย่างแท้จริง 55555555555 ยังจำได้ว่าเรียนบทแรกคือแบบ โอซูสทำไมชีวิตข้าช่างยากเข็ญ ต้องลำบากลำบนทำงานไม่จบไม่สิ้น 55555555 (<<คาเลปอส(การรรร์)เอสตินเฮาะบิออส = ชีวิตช่างยากลำบาก เผื่อใครรู้สึกหดหู่มากอยากบ่นเป็นภาษากรีก)
406
อยากเล่า ชอบเห็นมีมภาษาละตินว่าเรียนเอาไปอัญเชิญเทพเจ้าอย่างเดียว จริงๆ ภาษาละตินเป็นภาษาธรรมดามาก คนส่วนมากที่พูดได้ก็เรียนตั้งแต่เด็ก ในอะคาเดเมียตั้งแต่ยืมปากกายันเมลทวงงานก็พูดเป็นภาษาละติน (อนึ่ง คำว่า ใช่ = ita, ไม่ = minime — ส่วนคำว่าอีเมลคือ epistula electronica)
407
Χαῖρετε ค่ะ! ช่วงนี้มีฟลว ใหม่ๆ เพียบเลย ยังตื่นเต้นกับละครกรีกเลยมาทักทายเป็นกรีกโบราณบ้าง (ไคเร/ไคเรเต แปลว่า 'สวัสดี/จงมีความสุข' ล่ะ)
ทวีตข้อย 99% คือติ่งโอเปร่า ที่เหลือก็นิทานกรีกบ้าง บทกวีละตินบ้างค่ะ ดีใจทุกทีที่มีคนมาอินเป็นเพื่อน ต่อจากนี้ก็ฝากเนื้อฝากตัวด้วยนะคะ! 💕
408
มีใครอยู่ดูกันมั้ยคะเมื่อวาน เพื่อนนร. คลาสสิกส์ตื่นเต้นกันมาก 5555555 ยังเมาธ์กันไม่จบเลยเนี่ย
เคล็ดลับการดูให้อินคือให้คิดไว้ว่าเราเป็นทหารกรีก 5555555
เกร็ดเล็กเกร็ดน้อย: สงครามกรีก-เปอร์เซียเนี่ย มีการรบที่ดังมากๆ สามสนาม คือมาราธอน แทร์โมพิลาย แล้วก็ซาลามิส
/0 twitter.com/misperaki/stat…
409
กำลังจะเริ่มแล้วค่ะ! ลิงค์สำหรับใครที่ยังหาไม่เจอเนอะ: youtu.be/SCh2Rnv42rI
เตรียมตัวย้อนเวลากลับไปเมื่อ 2500 ปีก่อนกันค่ะ
ในปีนั้น กองทัพเปอร์เซีย นำโดยเซิร์กซีส (Xerxes) ราชาแห่งเปอร์เซีย กำลังยกไปบดขยี้กรีก ชาวเปอร์เซียที่ซูซาก็กำลังกลั้นหายใจรอฟังข่าวจากสนามรบ… twitter.com/misperaki/stat…
410
ลิงค์ไปถ่ายทอดสดนะคะ: livefromepidaurus.gr
ถ้ามีคนสนใจข้อยจะมาเล่าเรื่องย่อ (?) แบบละเอียดยิบ (???) ให้ฟังอีกที
//จริงๆ ไม่รู้ยังมีคนจำได้อยู่ไหม แต่ที่เคยสัญญาว่าจะเล่านิทานกรีกให้ฟังก็ยังเขียนอยู่นะ เอาโศกนาฏกรรมกรีกมาเรียงต่อกัน ยาวแต่สนุก 55555 เล่าเองสนุกเอง 5555555
/4
411
แต่ในอีกด้านแปร์เซก็เน้นความโหดร้ายของสงคราม ความตายของนักรบ ความสูญเสียของคนที่คอยอยู่ที่บ้าน ความย่อยยับอับปราของผู้แพ้
บางทีอีสคีลัสอาจจะกำลังตั้งคำถามว่าถึงแม้จะเป็นสงครามที่สู้เพื่ออิสรภาพ ก็มีราคาแพงลิ่วที่ต้องจ่าย มันคุ้มค่ากันไหม
/3
412
ละครเปิดแสดงไม่กี่ปีหลังจากการรบครั้งนั้น ในบทละครมีฉากที่ราชินีเปอร์เซียถามว่าใครคือราชาของพวกกรีก แล้วคอรัสตอบว่า
'พวกเขาเป็นอิสระ ไม่ใช่ทาสของใครทั้งนั้น'
ชาวเปอร์เซียสู้เพื่อราชา แต่ชาวกรีกสู้เพื่อจะได้เป็นอิสระ
เพราะสู้เพื่อเสรีภาพ ถึงได้มีชัย
/2
413
แปร์ซายเป็นเพลย์เก่าแก่ที่สุดที่หลงเหลืออยู่ในปัจจุบัน เล่าเรื่องสงครามระหว่างชาวกรีกและเปอร์เซีย ตอนนั้นเปอร์เซียเป็นมหาอำนาจสุดๆ แต่พันธมิตรกรีกซึ่งมีกำลังคนน้อยกว่ามากเป็นฝ่ายพลิกมาชนะอย่างเหลือเชื่อ โดยเฉพาะในการศึกที่ซาลามิส (ที่เค้ารบกันเมื่อ 2500 ปีที่แล้วพอดี)
/1
414
มีใครเคยอยากชมโศกนาฏกรรมกรีกแท้ๆ จากเธอาตรอนกรีกโบราณบ้างมั้ยคะ?
คุณได้สิทธิ์นั้นเดี๋ยวนี้ค่ะ! เสาร์นี้โรงละครแห่งชาติกรีกจะถ่ายทอดโศกนาฏกรรมกรีกเรื่อง Πέρσαι (The Persians) ของ Aeschylus จากโรงละคร Epidaurus ที่เอเธนส์สดบนยูทูบค่ะ! โอกาสครั้งเดียวในชีวิตเลยนะ! /0
415
และ 3. ต่อให้มนุษย์เรามีแนวโน้มจะทำตามคำสั่งแบบอัตโนมัติ/ตามสัญชาติญาณจริงๆ ก็ไม่ได้หมายความว่ามันเป็นสิ่งที่ถูกต้องหรืออภัยให้ได้ และไม่สามารถ justify การทำร้ายผู้บริสุทธิ์ — มนุษย์มีเสรีภาพและหน้าที่ที่จะคิดด้วยตัวเองเนอะ
416
แต่ 1. การทดลองนี้ controversial มาก ไม่ผ่านบอร์ด ethics ทุกวันนี้แน่ๆ
2. การทำซ้ำการทดลองนี้กับกลุ่มประชากรอื่นๆ (เช่น ต่างวัฒนธรรม) ก็อาจจะไม่ได้ให้ผลเยอะขนาดนี้ คนที่ไม่เชื่อก็มี — ถ้าทำในประเทศอื่นทุกวันนี้ก็อาจจะได้ผลอีกแบบ <<
417
เฉลย: ผลการทดลองครั้งนั้น (กับอเมริกันช่วงสงครามเวียดนาม) มี 26 คน (=65%) ค่ะ นอกจากนั้นทุกคนยังกดไปถึงอย่างต่ำ 300 โวลต์
อย่าลืมว่านี่เป็นสถานการณ์สมมติที่ค่อนข้างปลอดภัย ต่อให้ขัดคำสั่งก็ไม่ได้มีผลร้ายแรงอะไรตามมา แต่คนก็ยังเลือกทำตามคำสั่งของ authority figure อย่างไม่มีเหตุผล
418
อันนี้เป็นอาเรียที่ดังมากๆ ของฟลอเรสตัน Gott, welch' Dunkel hier (God, what darkness here)
ลองฟัง crescendo ตรงที่เรียกหาพระเจ้าแล้วรู้สึกได้เลยว่านี่คือมนุษย์ที่ถูกขังอยู่ในความมืดสนิทมาเป็นปี กำลังจะอดตาย (ไม่ก็ถูกฆ่า) ไม่มีแสงสว่าง ไม่มีเพื่อนมนุษย์
youtu.be/q407GBv3wjY
419
แต่ experimenter ก็จะไม่ยอมให้หยุด จนกว่าครูจะปฏิเสธหนักแน่นจริงๆ หรือจะกดปุ่ม xxx (แรงสุด) ครบสามครั้ง
ลองเดาดูมั้ยคะว่าจากผู้เข้าร่วมทดลอง 40 คน มีคนกดจนถึงแรงสุดกี่คน
420
กลัวว่าจะไม่สมจริงพอ ก็จะเอาแบบเบาๆ มาช็อคครูด้วย ประมาณว่า เนี่ยช็อคจริงๆ นะ เจ็บประมาณนี้
พอเตรียมเสร็จ ฝ่ายครูก็จะได้รับโพยคำตอบ (เป็นชอยส์) พร้อมกับคำสั่งว่าถ้าห้องนักเรียนตอบผิด ให้กดช็อคเลยนะ! ถ้าตอบผิดซ้ำก็ให้เพิ่มความแรงไปเรื่อยๆ (…)
421
ทีนี้นักเรียน (ปลอม) ที่อยู่อีกห้องก็จะแกล้งกดผิด ทำให้ฝ่ายครูต้องเพิ่มความแรงไฟฟ้าไปเรื่อยๆ
พอไปถึงจุดหนึ่ง เพื่อเพิ่มความกดดัน (??) คนเล่นเป็นนักเรียนก็จะเริ่มทุบผนัง (…) แล้วก็กรีดร้องโหยหวน
422
คนทดลองจะจัดฉากเอาเครื่องช็อคไฟฟ้ามาติดตามตัวนักเรียน ให้ครู (ที่ไม่รู้อะไรเลย) ดู แล้วก็พาครูแยกไปห้องติดกัน ที่มีแผงควบคุมเครื่องช็อคไฟฟ้า มีปุ่มประมาณ 20 ปุ่มพร้อมระดับความแรง ตั้งแต่ 15 โวลต์ (เขียนว่า เจ็บนิดหน่อย) ไปจนถึง 450 โวลต์ ('อันตรายมาก')
อันสุดท้ายเขียนว่า xxx
423
ปี 1962-63 มิลแกรมประกาศรับผู้เข้าร่วมทดลอง ฉากหน้าบอกว่าเป็นการทดลองเกี่ยวกับการเรียนรู้ ว่าคนเราจะเรียนรู้ดีขึ้นมั้ยถ้าถูกลงโทษ
หนึ่งในการทดลองก็จะจับคู่คนเป็นคู่ๆ คือครูกับนักเรียน แต่กลุ่มนักเรียนเนี่ยคือหน้าม้าที่รู้เรื่องดี
424
จะว่าไปเคยอ่านเจอว่าสมัยนาซีขึ้นศาลโลก หนึ่งในคำแก้ต่างคือ 'แค่ทำตามคำสั่ง' — ตอนนั้นนักจิตวิทยาชื่อมิลแกรมทำการทดลองที่ดังมาก (the Milgram experiment) ว่าด้วย 'คนธรรมดาจะทำตามคำสั่งไปถึงขั้นไหน ถ้าคำสั่งมันขัดกับมนุษยธรรมและศีลธรรม' (รวมถึงอาจจะเป็นอันตรายต่อมนุษย์คนอื่น) twitter.com/misperaki/stat…
425
เคยสงสัยมั้ยคะว่าคนปกติจะทำ 'ตามคำสั่ง' ได้แค่ไหน อย่างร็อคโคในเรื่องก็ยอมหลับหูหลับตา ทรมานนักโทษในคุก อดอาหาร เพื่อที่จะให้ครอบครัวตัวเองได้อยู่สบายๆ
แต่ถึงจุดที่ 'นาย' สั่งให้ร็อคโคฆ่านักโทษปิดปาก ร็อคโคก็ปฏิเสธแบบหัวเด็ดตีนขาดเหมือนกัน
où tout est tranquille / éternellement